Stichting Uitvogelen

Beleidsplan voedselbos   

Uitvogelen 2024 / 2028 

​

Naam: Beleidsplan 2024-2028  

Datum: 31-04-2024  

Stichting Voedselbos Uitvogelen 

Contactadres: Wilhelminaplein 72 8911 Leeuwarden 

Beleidsplan 2024-2028 

​

Inhoudsopgave  

Inleiding . 

Achtergrond... 

Doelstelling en kernactiviteiten stichting Uitvogelen  

Visie en missie stichting Uitvogelen ............................... 

Groeiende populariteit voedselbossen................  

Mogelijkheden en meerwaarden voedselbossen .............. 

Ambities, focus en missie stichting  Uitvogelen.... 

Organisatie, strategie en financiering ........................... 

 Organisatie  

Strategie ................. 

Financiering .................. 

Exploitatiebegroting 2024-2028 ................. 

Exploitatiebegroting UItvogelen 2024/2028.................. 

​

Het fenomeen voedselbos kan zich verheugen op een grote en snelgroeiende belangstelling vanuit de samenleving.  

Vooral particulieren en bewonersgroepen ontplooien op vele plaatsen in Nederland allerlei initiatieven rond de aanleg van nieuwe voedselbossen. Voortbouwend op deze dynamiek hebben verschillende mensen inmiddels interesse in de stichting uitvogelen. De betrokken partijen willen het areaal voedselbossen in Nederland helpen vergroten onder meer door initiatieven welke gericht zijn op ontwikkeling van hernieuwde oude kennis en ontwikkeling van natuur zonder toevoegingen van chemische of medische aard. Aanpak van knelpunten in onderzoek en opbouw van een professionele kennisstructuur. In het zich ontwikkelende werkveld rond voedselbossen heeft stichting uitvogelen de ambitie om vooral de mogelijkheden en de meerwaarde van chemievrije voedselproductie met geneeskrachtige waarden met behulp van voedselbossen in de praktijk te demonstreren aan een zo breed mogelijk publiek.  

Als bestuur zijn wij er namelijk van overtuigd dat vakkundig ontworpen en beheerde voedselbossen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan duurzame oplossingen van de vaak ernstige maatschappelijke problemen zoals medicalisering, klimaatverandering, uitholling biodiversiteit.  Dit zoals ze zich voordoet rond de huidige voedsel, recreatie en medicatievoorziening.  

Dat alternatief brengen we graag naar voren. Die ambitie vraagt om een gerichte strategie, een professionele aanpak en een scherpe focus bij de ontplooiing van activiteiten. Tegen deze achtergrond is onze missie voor de komende jaren: ‘Voedselbossen positioneren als een sterke combinatie van landbouw, culturele, geneeskundige, sociale, en recreatieve  natuurbevordering.  

Uitvogelen wil daartoe burgers en bestuurders inspireren met voorbeeldprojecten die aantonen dat een natuurlijke ontwikkeling en benutting van voedselbossen helend en educatief kan zijn, zowel in geneeskrachtig als sociaal, recreactief en in voedend opzicht’.  

Uitvogelen heeft vooralsnog geen eigen vermogen voor de kapitaalintensieve investeringen die nodig zijn voor onder meer de aankoop van gronden en plantgoed. Om desondanks voedselbossen te kunnen positioneren als een ‘sterke combinatie van landbouw, geneeskracht en natuur’ wil de strichting Uitvogelen de komende jaren een aantal pilotprojecten rond kleinschalige voedselbossen ontwikkelen in samenwerking met grondeigenaren en investeerders. In het kader van deze pilotprojecten wil Uitvogelen zelf de verantwoordelijkheid nemen voor ontwerp, aanleg en exploitatie van de betreffende voedselbossen om aldus in de praktijk aan te kunnen tonen dat ontwikkeling en benutting van grootschalige voedselbossen’ grote voordelen kan opleveren zowel voor lokale gemeenschappen als voor de natuur en samenleving als geheel. Bij de acquisitie van pilots zoekt Uitvogelen gericht naar een min of meer representatieve spreiding in ‘soorten’ voedselbossen. Daartoe maken wij onderscheid tussen voedselbossen die primair zijn ingericht voor maatschappelijke doelen zoals educatie en recreatie en voedselbossen die primair zijn ingericht voor de ontwikkeling van geneeskrachtige kruiden. Daarnaast zoeken wij naar een zekere spreiding in contexten waarin voedselbossen worden aangelegd, variërend in omvang.  

Bij de opzet van pilots gaat de voorkeur uit naar een gestage groei met een zo lang mogelijke looptijd. Voor groei zouden eventuele opbrengsten kunnen worden aangewend. 

Dit beleidsplan beschrijft de organisatie, langetermijnvisie, strategie en werkwijze van stichting Uitvogelen. De komende vier jaar zal het beleidsplan worden geactualiseerd, onder meer door toevoeging van nieuwe projectbegrotingen aan de bijlagen. 

​

1 Inleiding  

1 Achtergrond Stichting Uitvogelen  

Uitvogelen is in april 2024 opgericht door initiatiefnemer Johanna Margje Vogel, Aafke Vogel en Abe van der Veen. Directe aanleiding voor de oprichting was het zorg dragen voor een juiste bestemming voor de erfenis van Mevr. J.M.Vogel  in het kader van het toegwijd zijn aan natuur, de genees en sociale krachten die daar uit voorkomen. De initiatiefnemers zijn graag ingegaan op deze uitnodiging maar wilden zich niet beperken tot één project. De praktijkervaringen met voedselbossen waren in 2024 immers al zo perspectiefrijk, dat de tijd rijp was voor een meer ambitieuze doelstelling voor de stichting.  

1.2 Doelstelling en kernactiviteiten stichting Uitvogelen. 

Doel van de stichting Uitvogelen is: ontwikkeling en exploitatie van voedselbossen in Nederland ter bevordering van een duurzame voorziening van behoeften aan onder meer lekker en gezond voedsel uit de streek, anderszins bruikbare bosproducten en educatie rondom geneeskracht van de natuur alsmede geneeskrachtige kruiden en een waardevolle natuurbeleving, een aantrekkelijk landschap en een vitale natuur. Daarnaast beoogt de stichting zoveel mogelijk bij te dragen aan de ontwikkeling en verspreiding van hoogwaardige kennis en vaardigheden op het gebied van voedselbossen, permacultuur en eetbare natuur. Om deze doelen te realiseren ontplooit de stichting Uitvogelen de volgende kernactiviteiten. 

 • Duurzame ontwikkeling en exploitatie van met name kleinschalige voedselbossen 

 • Ontwerp, aanleg en beheer van vitale voedselbossen  

• Onderzoek, advies, training en educatie voor diverse doelgroepen op het gebied van voedselbossen en geneeskrachtige kruiden. 

Dit beleidsplan beschrijft op hoofdlijnen het beleid van de stichting Uitvogelen voor de komende vier jaar. In hoofdstuk 2 worden eerst de visie, focus en missie van de stichting uiteengezet. Dan volgen in hoofdstuk 3 korte beschrijvingen van de organisatie, strategie en financiering van de stichting Uitvogelen in relatie tot de ontwikkeling en uitvoering van voedselbosprojecten in samenwerking met anderen. 

Het beleidsplan wordt in hoofdstuk 4 afgerond met een korte toelichting bij de exploitatiebegroting van de stichting Uitvogelen voor de periode 2024-2028. In de bijlagen bij dit beleidsplan worden steeds per project een toelichting gegeven bij de exploitatiebegroting. Zodoende kan dit beleidsplan ook regelmatig eenvoudig worden bijgewerkt. Aan het begin van elk nieuw kalenderjaar wordt dit beleidsplan geactualiseerd, onder meer door toevoeging van nieuwe projectbegrotingen aan de bijlagen. Het bestuur van de stichting Uitvogelen is voornemens om in het voorjaar van 2025 een geheel nieuw beleidsplan voor de stichting te publiceren.  

​

BELEIDSPLAN 2024 - 2028 | Stichting Uitvogelen. 

2 Visie en missie Uitvogelen  

2.1 Groeiende populariteit voedselbossen  

Het fenomeen voedselbos kan zich verheugen op een grote en snelgroeiende belangstelling vanuit de samenleving. Vooral particulieren, bewonersgroepen en landgoedeigenaren ontplooien op vele plaatsen in Nederland allerlei initiatieven rond de aanleg van nieuwe voedselbossen. Lezingen, cursussen, masterclasses en evenementen rond voedselbossen zijn snel volgeboekt. 

 Grootschalige instellingen zoals verschillende ministeries, provincies, waterschappen en onderzoeks- en onderwijsinstellingen hebben ook diverse maatschappelijke organisaties en particuliere initiatiefnemers zich verbonden aan deze visie maar blijken log en bureaucratisch te werken.  

De betrokken partijen willen het areaal voedselbossen in Nederland helpen vergroten onder meer door bundeling van bestaand onderzoek, formulering van een onderzoeksagenda en opbouw van een professionele kennisstructuur. Stichting Uitvogelen gaat uit van kleinschalige ontwikkeling. Beetje bij beetje komen tot een lint van stukjes natuur en educatie. Geen grote instellingen maar betrokken personen en individuele voorkeur mee laten prefereren. 

2.2 Mogelijkheden en meerwaarden voedselbossen De groeiende populariteit van voedselbossen is niet verwonderlijk in het licht van de vele mogelijkheden en meerwaarden van deze innovatieve agrarische, ecosystemen. Na ontwerp en aanleg kan uit een voedselbos nog vele decennia een grote diversiteit aan hoogwaardige voedselproducten worden geoogst. Afhankelijk van het seizoen varieert de oogst van diverse soorten fruit, noten, zaden en bladgroenten tot wortels, knollen, paddenstoelen, eetbare bloemen en honing. Bijkomend voordeel is dat het onderhoud en beheer van een voedselbos weinig arbeidsinzet vraagt. Voedselbossen bestaan immers voor het overgrote deel uit overblijvende soorten die, als ze eenmaal volgroeid zijn, nog vele jaren productief zijn. De jaarlijks terugkerende, arbeidsintensieve beheeractiviteiten uit de gangbare land- en tuinbouw – ploegen, zaaien, wieden, bemesten, irrigeren en spuiten – kunnen hierdoor achterwege blijven. Dankzij de imitatie van een natuurlijk bos (‘biomimicry’) herbergt een voedselbos een voor agrarische begrippen ongekende biodiversiteit aan soorten planten, dieren en micro-organismen, waaronder met name bijen en andere bestuivende insecten. Met het oog op de klimaatverandering vertegenwoordigen voedselbossen een groot CO2-reductiepotentieel, vooral omdat ze net als natuurlijke loofbossen veel CO2 uit de atmosfeer vastleggen als koolstof in de bodem en biomassa van het bos. Daarnaast kunnen voedselbossen waardevolle functies vervullen bij de aanpassing (‘adaptatie’) aan de voortgaande kennis van de kracht van de natuur en klimaatverandering,  

B ELEIDSPLAN 2024 - 2028 | Stichting UItvogelen  

 Voedselbossen vergroten op allerlei manieren de mogelijkheden voor versterking van lokale gemeenschappen en voor ontwikkeling van nieuwe diensten en voorzieningen op het gebied van educatie, recreatie, zorg en welzijn. Zo bieden ze bijvoorbeeld uitstekende aanknopingspunten voor de vorming van korte, regionale voedselketens. Initiatiefnemers van voedselbossen en andere vormen van ‘natuurinclusieve’ (stads-)landbouw kunnen regionaal samenwerken aan de ontwikkeling van collectieve voorzieningen voor onder meer verwerking, kwaliteitszorg, marketing en recycling van eetbare natuurproducten. Op het gebied van educatie, recreatie, zorg en welzijn kunnen voedselbossen het rijke praktijkdecor vormen voor bijvoorbeeld een cursus geneeskrachtige kruiden, voedselbosbouw, verblijfsrecreatie, geneeskrachtige kruiden, zorgarbeid in de natuur, therapeutische wandelingen, een proeverij, fiets-, wandel- en plukroutes door eetbare natuurgebieden, enzovoorts. Zo beschouwd kunnen voedselbossen dus op vele manieren bijdragen tot overbrugging van de vaak harde tegenstellingen die in de geïndustrialiseerde samenleving zijn gegroeid tussen natuur en landbouw, tussen milieu en economie, tussen voedselproducent en -consument en tussen stad en platteland. 

2.3 Ambities, focus en missie stichting Uitvogelen. De mogelijkheden en meerwaarden van een voedselbos zullen niet vanzelfsprekend ontstaan. Wanneer bijvoorbeeld, in het kader van een voedselbosinitiatief, allerlei overblijvende soorten willekeurig bij elkaar worden gezet zonder inzet van specifieke bomen of aanplant verkleint dat de kans op het ontstaan van een veerkrachtig, zelfvoorzienend ecosysteem dat veel eetbaars produceert met heel weinig onderhoud. Hetzelfde geldt voor initiatieven waarbij een ‘voedselbos’ wordt aangelegd op een te klein oppervlak, of wordt gecombineerd met éénjarige teelten en of groot grazend vee. Ook zulke condities beperken de potentiële opbrengsten, veerkracht en biodiversiteit van het resulterende ecosysteem. Desondanks leveren dergelijke initiatieven toch vaak grote verbeteringen op in termen van biodiversiteit en ecologische veerkracht, omdat de uitgangssituatie in het Nederlandse landschap in de regel al bedroevend armoedig is.  

Vanwege de vernietiging, die de afgelopen eeuwen heeft plaatsgevonden in de Nederlandse natuur en cultuurlandschappen, juichen wij elke verrijking van natuur en landschap van harte toe. Als stichhting Uitvogelen hebben wij echter zelf de ambitie om vooral de mogelijkheden en meerwaarden van een kleinschalige voedselproductie met behulp van voedselbossen in de praktijk te demonstreren aan een zo breed mogelijk publiek, met name aan particulieren in de voedselsector. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat vakkundig ontworpen en beheerde voedselbossen op termijn een belangrijke bijdrage kunnen gaan leveren aan duurzame oplossingen van de vaak ernstige maatschappelijke problemen die zich voordoen rond de huidige medicatie en voedselvoorziening. Dat perspectief willen we graag tonen en propaganderen. Die ambities vragen in de eerste plaats om zorg en aandacht. Want een voedselbos is een natuurlijke hulpbron die alleen bij een vakkundig ontwerp, aanleg en beheer, een rijke en steeds hernieuwbare bron van welvaart en welzijn kan vormen voor mens en natuur. In de tweede plaats vragen die ambities om een gerichte strategie v voor de promotie en verspreiding van voedselbossen op basis van een heldere definitie, een professionele aanpak en een scherpe focus bij de ontplooiing van activiteiten. Tegen deze achtergrond hanteert stichting Uitvogelen de komende jaren de onderstaande missie 

​

3 Organisatie, strategie en financiering

​

3.1 Organisatie Stichting Voedselbosbouw kent een bestuur van ten minste drie natuurlijke personen. Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleid, bestuur en de vertegenwoordiging van de stichting.  Op het moment van het schrijven van dit beleidsplan (voorjaar 2018) bestaat het eerste bestuur uit de drie initiatiefnemers van de stichting: Johanna Margje Vogel (voorzitter), Aafke Vogel (secretaris), Abe van der Veen (penningmeester) 

Het bestuur zet zich vrijwillig en onbezoldigd in voor de stichting Uitvogelen. Mede dankzij enkele giften en toekomstige erfenis kan de stichting wel in beperkte mate onkosten vergoeden. De stichting Uitvogelen heeft nog geen personeel in dienst. Vrijwel alle activiteiten en voorzieningen worden derhalve voorlopig op projectbasis gefinancierd. Voor nadere informatie over de financiering van activiteiten verwijzen we naar een toekomstig bijgewerkte beleidsplan. Met een aantal partners binnen dit netwerk werkt stichting Uitvogelen regelmatig samen. Voor de voorbereiding en uitvoering van projecten rond ontwerp, aanleg en exploitatie alswel organisatieadvies van voedselbossen doet de stichting een beroep op verschillende ervaringsdeskundigen. Zo ook bij cursussen en workshops rond voedselbossen. Communicatie, educatie en recreatie rond het voedselbos zullen vooralsnog door het bestuur opgepakt of door deskundigen geimplementeerd worden. 

3.2 Strategie van stichting Uitvogelen heeft vooralsnog geen eigen vermogen dat aangewend kan worden voor kapitaalintensieve investeringen in onder meer de aankoop van gronden en plantmateriaal.Om desondanks voedselbossen te kunnen positioneren als een ‘sterke combinatie van landbouw en natuur’ wil de stichting de komende jaren een aantal pilotprojecten rond kleinschalige voedselbossen ontwikkelen in samenwerking met grondeigenaren en investeerders. De focus op kleinschalige voedselbossen  vloeit niet alleen voort uit onze missie voor de komende jaren maar hangt ook samen met het feit dat de stichting vooralsnog een beperkte capaciteit heeft om (nieuwe) projecten op te pakken en uit te voeren. In het kader van deze pilotprojecten  

 Stichting Uitvogelen wil zelf de verantwoordelijkheid nemen voor ontwerp, aanleg en exploitatie van de betreffende voedselbossen om aldus in de praktijk aan te kunnen tonen dat ‘een chemievrije ontwikkeling en benutting van kleinschalige voedselbossen rendabel kan zijn, zowel in economisch als maatschappelijk opzicht’. Demonstratie van meerwaarden werkt in de praktijk immers het meest overtuigend. Bij de acquisitie van pilots zoekt de stichting uitvogelen gericht naar een min of meer representatieve spreiding in ‘soorten’ voedselbossen. De stichting maakt daartoe onderscheid tussen voedselbossen die primairzijn ingericht voor maatschappelijke doelen zoals educatie, recreatie, gezondheidszorg, natuurbeheer en klimaatmitigatie en voedselbossen die primair zijn ingericht voor de voedselproductie. . Daarnaast zoekt de stichting naar een zekere spreiding in contexten voor pilotprojecten. Het maakt bijvoorbeeld nogal wat uit of een voedselbos wordt aangelegd als onderdeel van een landgoed, een boerenbedrijf, een stadswijk of een natuurgebied. Bij de opzet van pilots gaat de voorkeur uit naar projecten met een lange looptijd en stabiele randvoorwaarden rond onder meer de bestemming van de grond en de verdeling van de toegevoegde waarde die voortvloeit uit onder meer de rijping van het voedselbos als ecosysteem. Op die manier kunnen pilotprojecten de rust, ruimte en praktijkomgeving bieden, die de aan de stichting uitvogelen verbonden voedselbosbouwers nodig hebben voor een succesvolle ontwikkeling van innovaties zoals productieve en robuuste ontwerpen, slimme oogstmethodes en flexibele verdienmodellen voor kleinschalige voedselbossen.  

In de moderne landbouw wordt veruit het meeste plantaardige voedsel geproduceerd met behulp van eenjarige gewassen die in monoculturen worden geteeld met industriële middelen en methoden. In zo’n context is het niet eenvoudig om pilotprojecten te ontwikkelen rond meerjarige soorten die in polyculturen (bv. voedselbossen) worden geteeld naar het voorbeeld van natuurlijke ecosystemen. Het ‘voedselsysteem’ is er eenvoudigweg niet op ingericht. Vele factoren kunnen de ontwikkeling van een min of meer kleinschalig voedselbos belemmeren, variërend van hoge grondprijzen tot rigide regels omtrent de beschikbaarheid en het gebruik van (agrarische) gronden. Een succesvolle, bedrijfsmatige voedselproductie met behulp van permanente teeltsystemen vraagt bovendien om specifieke kennis en ervaring die bij de meeste (agrarische) groenprofessionals niet of nauwelijks aanwezig zijn. Het betreft met name kennis en ervaring op het gebied van (agro-)ecologie, permacultuur, kruidenkennis en agroforestry 

Tegen deze achtergrond verzorgt stichting Uitvogelen cursussen, lezingen en workshops voor verschillende doelgroepen (o.a. particulieren, therapeuten, seniorenwoningen, groepswoningen, groenprofessionals, agrariërs, kruidenkwekers, healers en anderen. Uitvogelen beschouwt training en educatie op maat namelijk als een effectieve strategie, enerzijds om de weg te bereiden voor pilotprojecten in de complexe praktijk en anderzijds om professionele capaciteit op te bouwen rond de duurzame ontwikkeling en exploitatie van kleinschalige voedselbossen. Door scholingsprogramma’s af te stemmen op specifieke doelgroepen en praktijksituaties kunnen deelnemersin relatief korte tijd de mogelijkheden en beperkingen leren kennen van een voedselbos in hun eigen omgeving. Tegelijkertijd krijgen de docenten goed zicht op de tijd- en plaatsgebonden kansen en knelpunten voor voedselbossen op de door deelnemers aangedragen locaties. Dergelijke leerervaringen van deelnemers en docenten creeren aldus gunstige randvoorwaarden voor een vruchtbare co-creatie van pilotprojecten rond kleinschalige voedselbossen 

Daarnaast worden training en educatie steeds belangrijker voor bestaande voedselbossen, vooral omdat er in de loop van de tijd steeds meer werk moet worden verzet om de groeiende opbrengsten professioneel te kunnen oogsten, verwerken en af te zetten. Daarvoor zijn dus steeds meer mensen nodig die beschikken over de benodigde kennis en vaardigheden. Daarom is de stichting Uitvogelen voornemens het eigen scholingsaanbod op gebied van voedselbossen de komende jaren verder te professionaliseren en uit te breiden in samenwerking met partners uit het netwerk. Voor de positionering van voedselbossen als ‘een sterke combinatie van landbouw en natuur’ zijn onderzoek en communicatie ten slotte onmisbare schakels in de strategie en werkwijze van de stichting Uitvogelen. Onderzoek is niet alleen nodig voor wetenschappelijke toetsing van de diverse claims rond de meerwaarden van voedselbossen, onder meer op gebied van biodiversiteit, klimaatmitigatie, bodemherstel en rentabiliteit. Er is ook veel onderzoek nodig naar productieve (combinaties van) soorten en rassen voor voedselbossen, naar de wisselwerking met nabijgelegen natuurgebieden, naar efficiënte oogstmethodes, naar de voedingswaarde van voedselbosproducten, enzovoorts. Uitvogelen wil het gewenste wetenschappelijk onderzoek vooral faciliteren en stimuleren door samen te werken met onderzoeksinstituten en wetenschappers en door de ‘eigen’ voedselbossen ruimhartig beschikbaar te stellen voor onderzoek. Uitvogelen communiceert via de website en via lezingen, cursussen, workshops, artikelen en persoonlijke contacten. De communicatie met het brede publiek verloopt vooral via de website. Via de website delen we veel inhoudelijke achtergrondinformatie over het fenomeen voedselbossen. De website gebruiken we vooral voor nieuwsberichten rond lopende activiteiten en voor interactie met een geïnteresseerd publiek. Lezingen, cursussen, workshops, artikelen en persoonlijke contacten zijn meer gericht op kennisdeling met en enthousiasmering van specifieke doelgroepen voor actieve bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van voedselbossen. Omdat voedselbossen nog steeds een relatief onbekend fenomeen zijn, heeft veel communicatie een informerend karakter. 

3.3 Financiering In het licht van de doelstelling en prioriteiten van Uitvogelen brengt de financiering van de eigen activiteiten twee grote uitdagingen met zich mee. De eerste uitdaging is: acquisitie van cofinanciering voor de aanleg en exploitatie van kleinschalige voedselbossen vooralsnog zonder eigen vermogen. Na aanleg van een voedselbos rijst de tweede opgave, te weten: opbouw van een duurzame en kostendekkende exploitatie waarbij het met name de uitdaging is om financiële dekking te vinden voor de kosten in de eerste jaren na aanplant waarin er in een voedselbos nog niet veel te oogsten valt. Op grond van de eerste verkenningen van het verdienend vermogen van voedselbossen verwacht het bestuur dat de activiteiten van Uitvogelen op termijn volledig gefinancierd kunnen worden met inkomsten uit de verkoop van voedselbosproducten en -diensten. Vooralsnog zal de financiering veelal uit eigen middelen en sponsoring moeten komen. Na verloop van tijd zou het project zichzelf moeten kunnen bedruipen als  wel mogelijkheden kunnen creëren om te groeien. Gezien het feit dat de ontwikkeling en exploitatie van een voedselbos een andere, veel tragere dynamiek kent dan de gangbare vormen van zal daar enige tijd overheen gaan voordat de hoge investeringskosten kunnen worden terugverdiend. Als gevolg van de beperkte praktijkervaringen met voedselbossen brengt de exploitatie bovendien een aantal extra onzekerheden met zich mee omtrent de opbrengsten en afzetmogelijkheden van de diverse producten die uit een voedselbos geoogst kunnen worden. Maar omdat diezelfde praktijkervaringen wel bijzonder perspectiefrijk zijn – o.a. hoge biodiversiteit, lage beheerkosten, aantrekkelijke productprijzen is er in de publieke sector grote belangstelling om te investeren in voedselbossen. De omvangrijke activiteiten die nodig zijn om zover te komen dat een voedselbos daadwerkelijk kan worden ontworpen en aangelegd, blijken echter moeilijker financierbaar. In de complexe praktijk rond ruimtelijke ontwikkelingen in Nederland gaat het daarbij om vele gesprekken, geschriften en aanvullende activiteiten die nodig zijn om draagvlak te creëren onder overheden en belanghebbende partijen, om gemotiveerde partners te vinden en om allerlei knelpunten in de sociale, economische en juridische sfeer weg te nemen. De omvangrijke tijdsinvesteringen in het voorbereidingsproces hangen nauw samen met het vernieuwende karakter van voedselbossen. Als innovatieve combinaties van landbouw en natuur roepen voedselbossen veel vragen op in de context van de Nederlandse ruimtelijke ordening die gekenmerktwordt door een harde scheiding tussen voedselproductie en natuur- en groenbeheer. Het betreft de meest uiteenlopende vragen, variërend van de vraag of een voedselbosin juridische zin nu gezien moet worden als landbouw óf als natuur tot de vraag of er hoge kruinbomen geplaatst mogen worden op de beoogde locatie en van de vraag of een voedselbos ingezet kan worden als boscompensatie tot de vraag naar een ‘business case’ voor een project dat mede tot doel heeft een business case te ontwikkelen. Beantwoording van zulke vragen kost veel procestijd, maar is noodzakelijk om überhaupt te kunnen starten met ontwerp en aanleg van een voedselbos. Daar komt bij dat de noodzaak tot procesinvesteringen naar verwachting niet minder wordt na de aanleg van een voedselbos. Want ook het streven naar een duurzame benutting van de diverse ‘vruchten’ van een voedselbos vraagt om investeringen in de ontwikkeling van diverse innovaties in de sociale en economische sfeer. Hierbij valt te denken aan innovaties als verbrede verdienmodellen,slimme oogstmethodes en allerlei nieuwe arrangementen met vrijwilligers en lokale ondernemers rond de oogst, verwerking en afzet van de vele eetbare en anderszins bruikbare producten uit een voedselbos. In het licht van onze missie 

Uitvogelen handeert de komende jaren de volgende prioriteiten bij het zoeken naar financiering voor de eigen activiteiten. • Samenwerking met grondeigenaren en investeerders die kunnen en willen investeren in de verwerving van grond en/of plantmateriaal ten behoeve van een duurzame, bedrijfsmatige ontwikkeling en benutting van grootschalige voedselbossen. • Werving van financiering voor ondersteunende projecten en activiteiten – o.a. scholing van en communicatie en kennisuitwisseling met diverse doelgroepen – die veel kunnen bijdragen tot: ü de realisatie van nieuwe, kleinschalige voedselbossen en de opbouw van de professionele capaciteit die nodig is voor een duurzame, bedrijfsmatige inrichting en exploitatie van voedselbossen. • Acquisitie van projecten gericht op onderzoek en ontwikkeling van nieuwe financierings- en verdienmodellen die geschikt zijn voor een duurzame, bedrijfsmatige ontwikkeling en exploitatie van kleinschalige voedselbossen. 

4 Exploitatiebegroting 2018-2022  

​

4.1 Inleiding Stichting Voedselbosbouw heeft geen personeel in dienst; de leden van het bestuur en de raad van toezicht zetten zich vrijwillig en onbezoldigd in voor de stichting. Voor de voorbereiding en uitvoering van voedselbosprojecten werkt Uitvogelen samen met ervaringsdeskundigen die zich betaald én onbetaald inzetten voor de doelen en missie van de stichting. De werkzaamheden, materialen en voorzieningen waarvoor betaling vereist is, worden door de stichting Uitvogelen gefinancierd met geoormerkte budgetten uit afzonderlijke projecten. Bij alle activiteiten hanteert de stichting Uitvogelen als uitgangspunt dat de stichting geen financiële verplichtingen aangaat zonder dat daarvoor 100% budgettaire dekking beschikbaar is in het kader van een extern gefinancierd project. In de bijlagen bij dit beleidsplan wordt steeds per project een toelichting gegeven bij de exploitatie van de stichting. Zodoende kan dit beleidsplan ook regelmatig eenvoudig worden bijgewerkt. Aan het begin van elk nieuw kalenderjaar wordt dit beleidsplan geactualiseerd, onder meer door toevoeging van nieuwe projectbegrotingen aan de bijlagen. De begrotingen van deze projecten worden in de bijlagen  toegelicht. Deze projectbegrotingen vormen tezamen de basis voor de exploitatiebegroting van de stichting Uitvogelen die kort wordt toegelicht in de volgende paragraaf. 

4.2 Exploitatiebegroting stichting Uitvogelen 2024-2028  

Het batenoverzicht in tabel 1 laat zien dat er nog geen financieringsbronnen zijn voor de aankoop van een perceel grond.  Hierbij moet worden opgemerkt dat het ontwerpen van voedselbossen mede mogelijk worden gemaakt door de tomeloze inzet van enkele vrijwilligers die vele onbetaalde uren werk verzetten om het project verder te brengen. Dit vrijwilligerswerk vormt een rijke bron van cofinanciering voor de stichting. De aankoopkosten zijn veruit de grootste financiële lasten. Naaast deze aankoopkosten bestaan er kosten voor het maken van een professioneel ontwerp, het bestellen en betalen van plantgoed, het plantklaar maken van het in te richten gebied en de begeleiding van vrijwilligers bij de aanplant. Omdat er in het eerste jaar nog niet veel onderhoud en beheer nodig is, wordt er geld gereserveerd voor de aankoop en zal een deel van het budget gebruikt voor het ontwerp en educatie. De aanschaf van plantgoed  zal pas gerealiseerd kunnen worden wanneer er grond is aangekocht. De beschikbare budgetten zullen de komende jaren benut ter bevordering van de kwaliteit en duurzaamheid van meerdere voedselbossen. 

Beschreven is dat er een erfdeel zal worden toegekend aan de stichting Uitvogelen. Eventuele giften en sponsoring zal voor dit moment nog worden gestort op bankrekening NL26BUNQ2115564650 t.n.v. J.M. Vogel.   

Een zakelijke rekening op naam van de stichting is in aanvraag. 

Baten Voedselbos Uitvogelen  

Aankoop grond is afhankelijk van welke mogelijkheden zich op korte termijn voordoen en zal worden aangekocht door J.M.Vogel  

Vooralsnog ligt het accent op het ontwerp en de voorbereiding. 

​